ယႃလီၽၵ်းၼွၵ်ႇ
“ ယႃႁႅင်းလူင် ပူႇထဝ်ႈၵၼ်ႉၸၢင်ႉ မႄႈႁၢင်ႉယွၼ်းပေႃး”
-ယွတ်ႈႁၢၵ်ႈတူၼ်ႈဝႂ်ၵၢၼ်ႈၽၵ်းၼွၵ်ႇ
−တေမွၵ်ႇၼေႁႂ်းပေႃးၸႅင်ႈၸႅင်ႈ
−တႃႇပဵၼ်ႁႅင်းလူဝ်ႇမေႃၸႂ်ႉ
−ပေပႂ်ႉယူႇယႃတၢင်ႇၸိူဝ်း
−ၼွၵ်ႇၽၵ်းၶိူဝ်းၵေႃႈပဵၼ်ယႃလီ
−ယၢမ်းဝၼ်းပီမီးယူႇတႃႇသေႇ
−ဢွၼ်တေႇယဵပ်း မိူၼ်ၼင်ႇတႅမ်ႈဝႆႉ
ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၽၵ်းၼွၵ်ႇၼႆႉ ပေႃးၵိၼ်ယမ်ႉတူၺ်း မီးဢရသႃႇ ၶူမ်ၸွမ်ႇၵွမ်ႇသေ
ဢၢႆၶႂ်ႈမဵၼ်လိပ်းဝႆႉ။ ၽူႈမီးပိုၼ်ႉႁူႉ ၽၢႆႇမေႃယႃလူင်ၶဝ် မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈတႅမ်ႈမၢႆဝႆႉ ၼႂ်းၽိုၼ်ၵျၢမ်းဝႆႉဝႃႈ −
”ႁၢၵ်ႈၵၢၼ်ႈဝႂ်ၽၵ်းၼွၵ်ႇ” ၶဝ်ႈပဵၼ်ယႃႈယႃတင်းသဵင်ႈလႄႈ −
ၼၢဝ်ဢၢဝ်ႇ ၵွပ်ႈၸဵပ်း/ယဵၼ်း ၸိုင်−ဢဝ်ဝႂ်ၽၵ်းၼွၵ်ႇ တင်းယွတ်ႈသူမ်ႈၶွၼ်သေ ၶိုဝ်ႇၵိၼ်ၼမ်ႉမၼ်း တၵ်းႁၢႆ။
−ငူးတွတ်ႇ ငူးသၵ်း ႄလႈ မႅင်းဢၼ်မီးၵွင်ႉ မီးယၢင် တၢင်းလူင်တွတ်ႇၸီႈၸိုင်
ဢဝ်ယွတ်ႈဝႂ်ၽၵ်းၼွၵ်ႇၼူတ်ႈသေ တႃးပၼ်တီႈၸဵပ်း ယဝ်ႉၵေႃႈ တူမ်ႈဝႂ်တူၼ်ႈမၼ်းၵိၼ်တႃႉ။
−သင် ပဵၼ်ၼၢဝ်ၼူၵ်ႉ၊ ၼၢဝ်ဝဵၼ်ႉဝၼ်းၸိုင် ဢဝ်ႁၢၵ်ႈဝႂ်ၽၵ်းၼွၵ်ႇ ႄလႈ မၢၵ်ႇၽိတ်ႉပွမ်ႈ ၶိုဝ်ႇလေႃးၵၼ်သေၵိၼ်တႃႉ။
−ၵူၼ်ႉမူၺ်ႈ ဢႅဝ်ၸဵပ်းၸိုင် ဢဝ်ဝႂ်ၽၵ်းၼွၵ်ႇၶိုဝ်ႇသႂ်ႇၼႂ်းမေႃႈလိၼ်မႂ်ႇ တူမ်ႈႁႂ်းၵိုတ်း 3 ပုၼ်ႈ 1ပုၼ်ႈသေ သႂ်ႇၵိူဝ်တၢၼ်ႇၵိၼ်လႆႈ တၵ်းႁၢႆ။
−ယဵဝ်ႈဢမ်ႇဢွၵ်ႇ ၊ မႆႈၼႂ်း ပဵၼ်လိ ၸိူဝ်းၼႆႉ တမ်တူၼ်ႈၽၵ်းၼွၵ်ႇႁႂ်ႈလႅဝ်ယဝ်ႉ ဢဝ်ၼမ်ႉႁၢဝ်းၶဝ်ႈ
ႁဵတ်းၼမ်ႉမၼ်းသေ ၵိၼ်ပၼ်တိၵ်းတိၵ်း တၵ်းႁၢႆ မၢၵ်ႇလိၼၼ်ႉ တၵ်းဢွၵ်ႇမႃးၸွမ်းယဵဝ်ႈယဝ်ႉ။
−ၵိၼ်ၺႃးဢၼ်မိူဝ်ႇ (ဝိူဝ်ႇ) ႄလႈ ၽူႈယိင်းရႃႇသီႇ ႁူဝ်လိူၼ်ဢမ်ႇမၢၼ်ႇ၊ ႁိူဝ်ႉဢူၼ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉၸိုင်
ဢဝ်ၽၵ်းၼွၵ်ႇတၢၵ်ႇႁႅင်ႈႁႅင်ႈ သေ တမ်ၵိၼ်ပၼ်ၵူႈဝၼ်းတႃႉ။
−−− ထႅင်ႈလၢႆးၼိုင်ႈ −
1 ) ၽၵ်းၼွၵ်ႇႁႅင်ႈ(ယႃႇႁႂ်ႈႁႅင်ႈလူၺ်ႈသၢႆလႅတ်ႇ) သီယၵျၢပ်ႈ
2)ၽိတ်ႉပွမ်ႈ ၼိုင်ႈၵျၢပ်ႈ
3) လိူတ်ႈၽႃ ၼိုင်ႈၵျၢပ်ႈ
တမ်ပဵၼ်ၽွင်သေ ၼွၵ်းလေႃး ၼမ်ႉၽိုင်ႈၸႅတ်ႈ“ ၵိၼ်ပၼ်ၼိုင်ႈဝၼ်း ၼိုင်ႈၸေႃႉ (ၵိၼ်ၶဝ်ႈ) တႃႇသေႇၸိုင်
ၵိၼ်ႁိုင်ထိုင်ၼိုင်ႈလိူၼ်ၸိုင် တၢင်းပဵၼ်ဢၼ်မီးၼႂ်းတူဝ်ၼၼ် တၵ်းတူၵ်း။ ၵိၼ်သွင်လိူၼ်ၸိုင် ၽိဝ်ၼိူဝ်ႉၼင်
တၵ်းၸိုၼ်ႈသႂ်မႃး ႄလႈ ၵႂႃႇငၢႆႈပႆမဝ်မႃးလိူဝ်ႇၵဝ်ႇ ႄလႈ သင်သိုပ်ႇၵိၼ်ပၼ်တိၵ်းတိၵ်းၸိုင် ပေႃးထဝ်ႈဢႃယုႁႃႈႁူၵ်းသိပ်း
ပိၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းမၢဝ်ႇ သိပ်းၸဵတ်း သိပ်းပႅတ်ႇမႃးႄလႈ ၸင်ႇလႆႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ
“ ယႃႁႅင်းလူင် ပူႇထဝ်ႈၵၼ်ႉၸၢင်ႉ ႄမႈႁၢင်ႉယွၼ်းပေႃး” ၼႆယဝ်ႉ။