လၢႆးၸတ်းၵၢၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်း ႁဵတ်းၵၢၼ်ႁႂ်ႈလႆႈၼမ်ႉတွၼ်းသုင် ပႃးရၢၵ်ႉ ဢူဝ်ႇပႃးမႃး

How to manage your time to be productive? Lesson learned from Barack Obama

လၢႆးၸတ်းၵၢၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်း ႁဵတ်းၵၢၼ်ႁႂ်ႈလႆႈၼမ်ႉတွၼ်းသုင် ပႃးရၢၵ်ႉ ဢူဝ်ႇပႃးမႃး

How to manage your time to be productive? Lesson learned from Barack Obama

—————————————

ၵူႈဝၼ်းၼႆႉ ၵူႈၵေႃႉဝူၼ်ႉဝႃႈ တူဝ်ၵဝ်ႇ

ၸတ်းၵၢၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇလႆႈ လီယူႇၶႃႈႁႃႉ

ၶႃႈမီးလွၵ်းလၢႆးၸတ်းၵၢၼ်ၶၢဝ်း

ယၢမ်းၵူၼ်းၸၢႆးၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢၼ်ၶႃႈယုမ်ႇဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်ၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ် ၵၢၼ်ၼမ်လိူဝ်ပိူၼ်ႈသုတ်း တီႈၼႂ်းလူၵ်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈမႃးၽၢၵ်ႇတွၼ်ႈပၼ်။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၶႃႈဝူၼ်ႉဝႃႈ ဢမ်ႇမီးၶေႃႈဢၢင်ႈဢၼ်လႂ် ဢၼ်ၵူႈၵေႃႉတေဢမ်ႇႁဵတ်းလႆႈၸိူင်ႉၼင်ႇမၼ်း။

တေဢမ်ႇမီးၽႂ်ဢၼ်ၵၢၼ်ၼမ်လႄႈ လႆႈတႅပ်းတတ်းသဵၼ်ႈၸႂ် ႁဵတ်းသၢင်ႈၼႃႈၵၢၼ်ယၢပ်ႇယဵၼ်း ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းပႅတ်ႇပီ တႄႇဢဝ်မိူဝ်ႈမၼ်းၸၢႆး ယၢင်ႈၶဝ်ႈၼႂ်းႁိူၼ်းႁေႃလူင်သီၶၢဝ် (The white house) သေ ႁၢပ်ႇၵၢၼ်ပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ဢမေႇရိၵႃးၼၼ်ႉ။

ၵူၼ်းၸၢႆးၵေႃႉၼၼ်ႉ ပဵၼ်ပႃးရၢၵ်ႉ ဢူဝ်ႇပႃးမႃး

ယဝ်ႉ။ လၢတ်ႈလႆႈဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်ယၢမ်ႈၼႃႈၵၢၼ်ၼမ်လိူၼ်ပိူၼ်ႈသုတ်း ၼႂ်းလူၵ်ႈၼႆၵေႃႈဝႃႈလႆႈ ၶႃႈဢေႃႈ။ မိူဝ်ႈလဵဝ်တႄႉ မၼ်းလိုဝ်ႈၼႃႈၵၢၼ်ပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈသေ ႁႃႁဵတ်းၵၢၼ်ဢၼ်မၼ်းႁၵ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇၵၢၼ်ၸွႆႈထႅမ်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းလႄႈ ​​ၵေႃႇတင်ႈၶူင်းၵၢၼ်ၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉၵူၺ်းယဝ်ႉ။ ၼၼ်သေတႃႉ မွၵ်ႇၼႃႈ လွင်ႈပဵၼ်ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်မၼ်း၊ ၼႃႈၵၢၼ်ဢၼ်မီးယၢမ်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈမႃးၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ယင်းတိုၵ်ႉပဵၼ်လွင်ႈဢၼ်လီၶဝ်ႈၸႂ်လဵပ်ႈႁဵၼ်း တႃႇၵူၼ်းတင်းၼမ်ဝႆႉယူႇ။

ဢၼ်လီယုၵ်ႉယွင်ႈၼႃႇထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈၸမ်ႉ ၼႃႈၵၢၼ်မၼ်းၼမ်တၢၼ်ႇၼၼ်ႉသေတႃႉ မၼ်းပၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်း ၵိၼ်ၶဝ်ႈၶမ်ႈၸွမ်း လုၵ်ႈလၢင်းၼၢင်းမေးမၼ်း ၼိုင်ႈဝူင်ႈၼႆႉ ႁႃႈဝၼ်းလႆႈတႃႇသေႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၼႆႉ လီယုၵ်ႉယွင်ႈ။ မၼ်းႁဵတ်းလႆႈ ၸိူင်ႉၼင်ႇႁိုဝ်။

ဢွၼ်တၢင်းႁဝ်းဢမ်ႇပႆႇၵႂႃႇလၢတ်ႈထိုင် လွင်ႈၸတ်းၵၢၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်းမၼ်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းမႃးလၢတ်ႈထိုင် ၵၢၼ်တူင်ႉၼိုင်ၵူႈဝၼ်း ပႃးရၢၵ်ႉ ဢူဝ်ႇပႃးမႃး ဢိတ်းၼိုင်ႈၵွၼ်ႇ။

မၼ်းပဵၼ်ၵူၼ်းၼွၼ်းလိုၵ်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈ တိုၼ်ႇၸဝ်ႉ မွၵ်ႈႁူၵ်းမူင်း ၸဵတ်းမူင်း။ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဢၼ်မၼ်းႁဵတ်းၼၼ်ႉ တိုၼ်ႇမႃးယဝ်ႉ ဢွၵ်ႇဢဵၼ်ႁႅင်း၊ ဢွၵ်ႇဢဵၼ်ႁႅင်းၵူႈဝၼ်း။ တေလႆႈႁၼ်ဝႃႈ တူဝ်ၶိင်းမၼ်းမင်ႈသင်ႈလီဝႆႉတေႉ။ ပေႃးမွၵ်ႈပႅတ်ႇမူင်းၶိုင်ႈ ၵဝ်ႈမူင်းၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ထိုင်ၵႂႃႇတီႈႁိူၼ်းသီၶၢဝ်သေ တႄႇႁဵတ်းၵၢၼ်။ ၼႃႈၵၢၼ်ၵေႃႈ လႅပ်ႈတေၼမ်ၵူႈဝၼ်း။ ႁူၵ်းမူင်းၶိုင်ႈယဝ်ႉၵေႃႈလိုဝ်ႈၵၢၼ် ပွၵ်ႈဢွင်ႈတီႈလိုဝ်ႈသုၼ်ႇတူဝ်သေ ၵိၼ်ၶဝ်ႈၸွမ်းၵူၼ်းၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်း။ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉၵေႃႈ တေသွၼ်လုၵ်ႈႁဵတ်း Homework၊ လူလိၵ်ႈပၼ်လုၵ်ႈမၼ်းထွမ်ႇႁႃႉ ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉ။ မွၵ်ႈပႅတ်ႇမူင်းၶိုင်ႈၵဝ်ႈမူင်းၵေႃႈ ဢွၼ်လုၵ်ႈၶဝ်ႈၼွၼ်း။ ဝၢႆးၼၼ်ႉယဝ်ႉ တေသိုပ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်ဢၼ်ၵိုတ်းၶင်ႉဝႆႉ တေႃႇထိုင်မွၵ်ႈ 11 မူင်းၶိုင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ဢွၼ်တၢင်းပႆႇၶဝ်ႈၼွၼ်းၼၼ်ႉ မၼ်းၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်းလူလိၵ်ႈ မွၵ်ႈၶိုင်ႈၸူဝ်ႈမူင်း၊ ဢမ်ႇၼၼ် ၼိုင်ႈၸူဝ်ႈမူင်း။ သိပ်းသွင်မူင်းၶိုင်ႈ၊ ၼိုင်ႈမိူင်းၸိူဝ်းၼႆႉ ၸင်ႇၶဝ်ႈၼွၼ်း။ မၼ်းၼွၼ်းလိုၵ်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈ လုၵ်ႈၸဝ်ႉ။ ဢမ်ႇၼွၼ်းၼမ် မွၵ်ႈႁႃႈၸူဝ်ႈမူင်း၊ ႁူၵ်းၸူဝ်ႈမူင်းၵူၺ်း။ ၼႆႉပဵၼ်လွင်ႈၵၢၼ်တူင်ႉၼိုင်မၼ်းၵူႈဝၼ်း။

ၵမ်းၼႆႉ ႁဝ်းမႃးဢွၼ်ၵၼ်တူၺ်းဝႃႈ မီးသင်ဢၼ်ႁဝ်းထုၵ်ႇလီလဵပ်ႈႁဵၼ်း ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈလွင်ႈၸတ်းၵၢၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်းမၼ်းသေ ႁဵတ်းၵၢၼ်ႁႂ်ႈပေႃးမီးလွင်ႈ တိူဝ်ႉယမ်ထိုင်တီႈလီလႄႈ ႁႂ်ႈလႆႈၼမ်ႉတွၼ်းၼမ်ၼၼ်ႉၵွၼ်ႇ။

(1) လုၵ်ႉၸဝ်ႉ

ၸိူင်ႉၼင်ႇလၢတ်ႈမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉၶႃႈ ဢူဝ်ႇပႃးၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ၵူၼ်းလုၵ်ႉၸဝ်ႉ။ တိုၼ်ႇမႃးယဝ်ႉသမ်ႉဢွၵ်ႇဢဵၼ်ႁႅင်းၵူႈဝၼ်း။ ၽွၼ်းလီ လွင်ႈဢွၵ်ႇဢဵၼ်ႁႅင်းၵူႈဝၼ်း မီးသင်ၼႆ – ဢွၼ်တၢင်းသုတ်းတႄႉ ပဵၼ်ပၢႆးယူႇလီ။ ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈသုတ်းမၼ်းၸမ်ႉ ဢူဝ်ႇပႃးမႃး ယၢမ်ႈတွပ်ႇ interview ဢၼ်ၼိုင်ႈဝႃႈ “မွၵ်ႈသူၶတ်းၸႂ်သူႈတေႃႇတၢင်းၶၢၼ်ႉ တၢင်းၶႂ်ႈၼွၼ်းသေ လုၵ်ႉမႃးၽိုၵ်းသၼ်း ဢွၵ်ႇဢဵၼ်ႁႅင်း၊ ႁဵတ်းသေလွင်ႈလွင်ႈ ႁႂ်ႈယဝ်ႉတူဝ်ႈၵႂႃႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ႁႅင်းၸႂ် Motivation တႃႇသူယဝ်ႉ” ၼႆယူႇ။

ဢၼ်ၼႆႉၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈပၼ်ႁႅင်းဢီးတေႃႇတူဝ်ၵဝ်ႇၶိုၼ်း ဢၼ်ၼိုင်ႈၶႃႈဢေႃႈ။ ၸိူင်ႉၼႆ ၶႃႈလႆႈၸႂ်မိူၼ်ၵၼ်ၶႃႈ။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်တိုၼ်ႇၸဝ်ႉသေ လုၵ်ႉ လႅၼ်ႈဢွၵ်ႇဢဵၼ်ႁႅင်းၸိူဝ်းၼႆႉ တေလႆႈဝႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်မီးပၵ်းပိူင်တူဝ်ၵဝ်ႇလႄႈ လီယုၵ်ႉယွင်ႈၼႃႇ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီႁၢၼ်ႉၸႂ်ၼိူဝ်တူဝ်ၵဝ်ႇၶိုၼ်းတေႉတေႉ။

လွင်ႈလုၵ်ႉၸဝ်ႉၼႆႉ လမ်ႇလွင်ႈၼႃႇၶႃႈ။ ဝၼ်းလႂ်ဢၼ်ႁဝ်းလုၵ်ႉလႃႈ ၼွၼ်းပူၼ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်းလိူဝ်ႁႅင်းသေ တိုၼ်ႇမႃးၼၼ်ႉ လႆႈၼွၼ်းၼမ်သေတႃႉ တေဢမ်ႇမဝ်တူဝ် မဝ်ၸႂ်။ တႃႇတေႁဵတ်းၵၢၼ် ဢၼ်လူဝ်ႇႁဵတ်းယူႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢွၵ်းဢေႃတေဢမ်ႇပၢင်ႇၸိုၼ်ႈလီ။ ၵွပ်ႈၼၼ် လွင်ႈလုၵ်ႉၸဝ်ႉၼႆႉၵေႃႈ လမ်ႇလွင်ႈတႃႇၼႃႈၵၢၼ်ဢၼ်တေႁဵတ်းၵႂႃႇတၢင်းဝၼ်းၼၼ်ႉတႄႉတႄႉ။

(2) မီး Agenda ၶပ်ႉမၢႆၼႃႈၵၢၼ် ဢၼ်လူဝ်ႇႁဵတ်းၵူႈဝၼ်း

ၶၢဝ်းယၢမ်းပႅတ်ႇမူင်းၶိုင်ႈ၊ ၵဝ်ႈမူင်းၼၼ်ႉ မၼ်းတႄႇႁဵတ်းၵၢၼ်။ မၢင်ၸေႈ ဢၼ်ဝၢင်းယူႇၼိူဝ်ၽိူၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်မၼ်းမၢင်ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဢၼ်မၼ်းတူၺ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်သဵၼ်ႈမၢႆၼႃႈၵၢၼ် Agenda ဢၼ်လူဝ်ႇႁဵတ်းယဝ်ႉ။ တေမီးၽူႈၸွႆႈ ႁဵတ်းပၼ်ၶပ်ႉမၢႆၼႃႈၵၢၼ်ၵူႈဝၼ်းဝၼ်း။

လွင်ႈႁဵတ်းဝႆႉ သဵၼ်ႈမၢႆၼႃႈၵၢၼ် ဢၼ်လူဝ်ႇႁဵတ်းၼၼ်ႉလမ်ႇလွင်ႈတေႉတေႉ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းႁူႉလႆႈဝႃႈ မိူဝ်ႈၼႆႉတူဝ်ၵဝ်ႇမီးၵၢၼ်သင်လၢႆလၢႆ လူဝ်ႇလႆႈႁဵတ်း။ လိူဝ်ၼၼ်ႉသမ်ႉ ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈသုတ်းမၼ်း ႁဝ်းတေၸၢင်ႈၶပ်ႉဝၢင်းၼႃႈၵၢၼ်ဢၼ်ႁဝ်းလူဝ်ႇႁဵတ်းၼၼ်ႉလႆႈ။ မၢႆၼိုင်ႈတေလႆႈႁဵတ်းသင်၊ သွင်တေလႆႈႁဵတ်းသင်၊ ၵၢၼ်ဢၼ်လႂ်လူဝ်ႇလႆႈႁဵတ်းႁႂ်ႈယဝ်ႉ မိူဝ်ႈၼႆႉ၊ ၵၢၼ်ဢၼ်လႂ်သမ်ႉ တေဝဵၼ်ႉဝႆႉတၢင်ႇဝၼ်းလႆႈ တေၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ။

တႃႇတေႁဵတ်း ၶပ်ႉမၢႆၼႃႈၵၢၼ်ၵူႈဝၼ်းၼႆႉ ၵူၼ်းၵူႈၵေႃႉ ဢမ်ႇႁဵတ်းပဵၼ်လႆႈ။ မၢင်ပွၵ်ႈႁဝ်းဝူၼ်ႉဝႃႈ ႁဝ်းပဵၼ်ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တေႉတေႉဝႃႈၵေႃႉၼိုင်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇၶပ်ႉဝၢင်းၼႃႈၵၢၼ် လမ်ႇလွင်ႈလႆႈ။ ဢၼ်လႂ်တေလႆႈႁဵတ်း ဢွၼ်တၢင်း၊ ဢၼ်လႂ်တေလႆႈႁဵတ်းလိုၼ်းလင် ဢမ်ႇႁူႉ။ ဢၼ်ဢမ်ႇႁဵတ်းပဵၼ်လႆႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈႁဝ်း ဢမ်ႇယၢမ်ႈတႅမ်ႈလူင်းၼိူဝ်မၢင်ၸေႈတူၺ်းသေ ထတ်းသၢင်ႈတူၺ်းသေပွၵ်ႈၼၼ်ႉၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။

ၶပ်ႉမၢႆၼႃႈၵၢၼ်ၵူႈဝၼ်းၼႆႉ လမ်ႇလွင်ႈလႄႈလူဝ်ႇလႆႈႁဵတ်း။ ႁဵတ်းဢွၼ်တၢင်းမိူဝ်ႈပႆႇၶဝ်ႈၼွၼ်းၵေႃႈလီ၊ ဢမ်ႇၼၼ် တိုၼ်ႇမႃးႁဵတ်းၵၢင်ၼႂ် ၽွၵ်းဢွၵ်းဢေႃပၢင်ႇ သႂ်ၼၼ်ႉၵေႃႈလႆႈ။

ၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ တီႈဢေႇသုတ်းမၼ်း ၼႃႈၵၢၼ်ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈ လူဝ်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈယဝ်ႉၼႆႉ ၼိုင်ႈဝၼ်းၼၼ်ႉ တိုၼ်းလူဝ်ႇမီးယူႇမွၵ်ႈသွင်သၢမ်လွင်ႈ။ ၵူႈၵေႃႉမိူၼ်ႁိုဝ်တႄႉ ဢမ်ႇႁူႉၶႃႈ။ ၶႃႈတႄႉ ၼိုင်ႈဝၼ်းၼိုင်ႈဝၼ်းၼႆႉ ပေႃးဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်းသင်သေ ယူႇလၢႆလၢႆၼႆ ပဵၼ်လွင်ႈတိပ်ႇၸႂ်ဝႆႉၶႃႈဢေႃႈ။ ၵွပ်ႈၼၼ် မၼ်းတၵ်းလႆႈမီးယူႇသေလွင်ႈလွင်ႈ ဢၼ်ႁဝ်းၶႂ်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈမၼ်းယဝ်ႉ။

(3) ႁႅင်းတႅပ်းတတ်းသဵၼ်ႈၸႂ် Decision making energy

ၸႂ်ႉႁႅင်းတႅပ်းတတ်းသဵၼ်ႈၸႂ် တႃႇၼႃႈၵၢၼ်ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈ။ ဢူဝ်ႇပႃးမႃးၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇပေႃးသႂ်ႇၸႂ်ဝႃႈ ၼႂ်ႈတူႈသိူဝ်ႈၶူဝ်းမၼ်းၼၼ်ႉ မီးသိူဝ်ႈၶူဝ်းသင်လၢႆလၢႆ တႃႇၼုင်ႈ။ ၵူႈဝၼ်းဝၼ်းၼႆႉ တေလႆႈၵိၼ်တၢင်းၵိၼ်သင် တေၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇပေႃးဝႆႉလမ်ႇလွင်ႈၵႃႈႁိုဝ်။ မၼ်းလၢတ်ႈဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်လွင်ႈသဵင်ႈၶၢဝ်းယၢမ်းလၢႆလၢႆ ဢၼ်ၼိုင်ႈၵူၺ်းၼႆယဝ်ႉ။ ႁဝ်းတေလႆႈႁၼ်ဝႃႈ သိူဝ်ႈၶူဝ်းဢၼ် မၼ်းသႂ်ႇၵေႃႈ တေပဵၼ်သိူဝ်ႈသုတ်ႉ သီၶၢဝ်၊ သီလမ်၊ သီမူၼ်ႇ လႄႈ တၢႆႈၶေႃး လမ် လႅင် သွမ်ႇ မွၵ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉၵူၺ်း။ မၼ်းလၢတ်ႈဝႃႈ မၼ်းဢမ်ႇၶႂ်ႈသဵင်ႈၶၢဝ်းယၢမ်းၸွမ်း ၵၢၼ်လဵၵ်ႉလဵၵ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉ၊ မၼ်းလူဝ်ႇလႆႈၸႂ်ႉဢဵၼ်ႁႅင်းမၼ်းသေ တႅပ်းတတ်းၼႃႈၵၢၼ်လမ်ႇလွင်ႈ တႃႇၸိုင်ႈမိူင်း၊ တႃႇၵူၼ်းတင်းလုမ်ႈၾႃႉ ၸိူဝ်းၼႆႉၵူၺ်း ၼႆယဝ်ႉ။

(4) တႅပ်းတတ်းသဵၼ်ႈၸႂ်ဝႆး

ဢူဝ်ႇပႃးမႃးၼႆႉ ၼႃႈၵၢၼ်ဢၼ်မၼ်းလူဝ်ႇလႆႈတႅပ်းတတ်းသဵၼ်ႈၸႂ်ၵူႈဝၼ်းၼၼ်ႉ ၼမ်ၼႃႇ။ တႃႇတေတႅပ်းတတ်းသဵၼ်ႈၸႂ် ၼႃႈၵၢၼ်ၼိုင်ႈလွင်ႈၼၼ်ႉ ပေႃးလႆႈၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်းၼမ်ၸိုင် ၸၢင်ႈပဵၼ်လွင်ႈသဵင်ႈၶၢဝ်းယၢမ်းသေ ၵၢၼ်ဢၼ်လူဝ်ႇလႆႈႁဵတ်းႁႂ်ႈယဝ်ႉၵေႃႈ တေဢမ်ႇယဝ်ႉလႆႈ။

မၼ်းလၢတ်ႈဝႃႈ ဢမ်ႇမီးၼႃႈၵၢၼ်ဢၼ်လႂ် ဢၼ်ႁွတ်ႈမႃးတီႈၽိူၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်မၼ်းသေယဝ်ႉ ပွႆႇပူၼ်ႉၵႂႃႇလႆႈငၢႆႈငၢႆႈငႅမ်ႈငႅမ်ႈ။ ပဵၼ်ၵၢၼ်ဢၼ်ယၢပ်ႇလွၼ်ႉလွၼ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။ ပၼ်ႁႃလွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈၵူႈလွင်ႈၼႆႉ ယၢပ်ႇမူတ်း။ ၵွပ်ႈၸိူင်ႉၼၼ်လႄႈ ပုၼ်ႈၽွၼ်းမၼ်းၼႆႉ ၵၢၼ်ဢၼ်လႅပ်ႈပဵၼ်လႆႈ မွၵ်ႈ 30 – 40 ပိူဝ်းသႅၼ်ႉၼၼ်ႉ မၼ်းတၵ်းလႆႈတႅပ်းတတ်းသဵၼ်ႈၸႂ်ယဝ်ႉ ၼႆယူႇ။

CEO ႁူင်းၵၢၼ်လူင်ၶဝ်ၵမ်ႈၼမ်ၵေႃႈ လၢတ်ႈဝႃႈ “သူတေဢမ်ႇၸၢင်ႈပႂ်ႉ တေႃႇၶေႃႈမုၼ်းတဵမ်ထူၼ်ႈ 90 ပိူဝ်းသႅၼ်ႉယဝ်ႉ ၸင်ႇတေတႅပ်းတတ်းသဵၼ်ႈၸႂ်၊ လွင်ႈပႂ်ႉၶေႃႈမုၼ်းတဵမ်ထူၼ်ႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလွင်ႈတႅပ်းတတ်းသဵၼ်ႈၸႂ်၊ မၼ်းပဵၼ်လွင်ႈႁဵတ်းၸွမ်းၶေႃႈမုၼ်းၵူၺ်း၊ ၵၢၼ်ၵူႈဢၼ်ၼၼ်ႉ တၵ်းလႆႈၸႂ်ႉပႃး ၸႂ်ၶုၺ်ႉႁၼ် လႄႈ လွင်ႈၵႅၼ်ႇၶႅင်တူဝ်ၵဝ်ႇသေ တႅပ်းတတ်းၽွင်ႈ” ၼႆယဝ်ႉ။

Jeff bezos ၵေႃႈလၢတ်ႈဝႃႈ “ၵၢပ်ႈပၢၼ်ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ လွင်ႈတႅပ်းတတ်းသဵၼ်ႈၸႂ်သူၼၼ်ႉ တေမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈသေတႃႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸၢင်ႈတေတူၵ်းလႃႈတူၵ်းလိုၼ်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈသူလုတ်ႈႁၢမ်းမၢင်ဢၼ်မၢင်လွင်ႈၵႂႃႇပႅတ်ႈ” ၼႆၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ဢၼ်ၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်လွင်ႈၼိုင်ႈ လူဝ်ႇၽိုၵ်းတႅပ်းတတ်းသဵꧣ်ႈၸႂ် ႁႂ်ႈဝႆး ပုၼ်ႈတႃႇႁႂ်ႈသၢၵ်ႈသႃႇၶၢဝ်းယၢမ်း။ ပေႃးၵုမ်ႇပႂ်ႉတိၵ်း တေဢမ်ႇၸၢင်ႈလႆႈတႄႇသေပွၵ်ႈ။

(5) ပၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်း ၵူၼ်းၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်း

ဢူဝ်ႇပႃးမႃးၼႆႉ ၶၢဝ်းယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ ႁူၵ်းမူင်းၶိုင်ႈၵူႈဝၼ်းၼၼ်ႉ မၼ်းပၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်းယူႇၸွမ်းၵူၼ်းၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်းမၼ်းယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၸမ်ၸႂ် ဢူဝ်ႇပႃးမႃးလၢတ်ႈဝႃႈ ၶၢဝ်းယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ ႁူၵ်းမူင်းၶိုင်ႈၼၼ်ႉ ဢူဝ်ႇပႃးမႃး တေဢွၵ်ႇတီႈႁိူၼ်းလူင်သီၶၢဝ်သေ မိူဝ်းတီႈႁိူၼ်းလိုဝ်ႈသုၼ်ႇတူဝ်မၼ်း ပုၼ်ႈတႃႇ ၵိၼ်ၶဝ်ႈၸွမ်း မေးၼၢင်းလႄႈလုၵ်ႈလၢင်းမၼ်း ၵူႈဝၼ်းၼႆယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ တၢင်းဝၼ်းတၢင်းဝၼ်းၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇမီးၶၢဝ်းယၢမ်း တႃႇတေလၢတ်ႈတေႃႇမေးၼၢင်းလႄႈ လုၵ်ႈလၢင်းမၼ်း။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ မၼ်းလႆႈၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်းဢၼ်ၼႆႉ ဝႆႉတႃႇၵူၼ်းၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်းမၼ်း။ ဝၢႆးၵိၼ်ၶဝ်ႈၶမ်ႈယဝ်ႉ မွၵ်ႈသွင်ၸူဝ်ႈမူင်းၵေႃႈ လႅပ်ႈတေၸွႆႈလုၵ်ႈမၼ်းႁဵတ်းႁူမ်းဝိူၵ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် လူလိၵ်ႈႁႂ်ႈထွမ်ႇတေၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ ပုၼ်ႈတႃႇလႆႈၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်းယူႇၸွမ်းၵူၼ်းၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်း ႁႂ်ႈလႆႈၼမ်တီႈသုတ်း။

ပေႃးထွမ်ႇတူၺ်း လႅပ်ႈတေငၢႆႈငၢႆႈၵူၺ်းသေတႃႉ ၵူၺ်းၵႃႈ မၼ်းဢမ်ႇငၢႆႈၶႃႈ။ ပွင်ႇဝႃႈ တႃႇမီးၶၢဝ်းယၢမ်း မိူဝ်းယူႇၸွမ်းၵူၼ်းၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်းၼၼ်ႉ ၼႃႈၵၢၼ်လမ်ႇလွင်ႈ ဢၼ်လူဝ်ႇႁဵတ်း ဢၼ်လူဝ်ႇတႅပ်းတတ်းသဵၼ်ႈၸႂ်ၼၼ်ႉ မၼ်းတၵ်းလႆႈႁဵတ်းႁႂ်ႈယဝ်ႉ ဢွၼ်တၢင်းပႆႇထိုင်ႁူၵ်းမူင်းယဝ်ႉ။ လွင်ႈပၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်း ၵူၼ်းၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်းၼႆႉ ၵေႃႈ လမ်ႇလွင်ႈမိူၼ်ၵၼ်။ ပေႃးဢမ်ႇပၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်းၵူၼ်းလမ်ႇလွင်ႈၼႂ်းၸူဝ်ႈပၢၼ်ႁဝ်းလႆႈၵေႃႈ ႁဝ်းတေဢမ်ႇၸၢင်ႈ ႁဵတ်းၵၢၼ်လႆႈလီမိူၼ်ၵၼ်ၶႃႈ။

(6) လူလိၵ်ႈဢွၼ်တၢင်းပႆႇၼွၼ်း တႃႇသေႇ

ဢွၼ်တၢင်းပႆႇၼွၼ်းၼၼ်ႉ ဢူဝ်ႇပႃးမႃး ဢမ်ႇတူၺ်းထီႇဝီႇ၊ ဢမ်ႇတူၺ်းၽူၼ်း။ မၼ်းၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်းဢၼ်ၼၼ်ႉသေ လူလိၵ်ႈ ႁႃတၢင်းႁူႉ။ ၶေႃႈၼႆႉ လမ်ႇလွင်ႈတႃႇၵူၼ်းၼုမ်ႇႁဝ်း ၵၢပ်ႈပၢၼ်ယၢမ်းလဵဝ်ၼႃႇ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈႁဵၼ်းႁူႉယူႇတႃႇသေႇ။ တူဝ်ၶႃႈၵေႃႈ ၵႄႈလိတ်ႈပႆႇလႆႈ လွင်ႈတီႉလၢႆႉယဝ်ႉ ၸင်ႇၼွၼ်းၼႆႉ။ ၽူၼ်းလႄႈပပ်ႉလိၵ်ႈ ဝၢင်းဝႆႉၸွမ်းၵၼ်ၼႆႉ တိုၼ်းလိူၵ်ႈယိပ်းဢဝ်ၽူၼ်းသေ မႃးတိလၢႆႉၵူၺ်းၵူၺ်းယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ ၽူၼ်းၵၢပ်ႈပၢၼ်ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ မၼ်းမီးဢၼ်မႃးယွၵ်ႇမႃးၸၼ်ႁဝ်းၼမ်ၼႃႇ။ တီႈတေႉယဝ်ႉ လဵၼ်ႈၽူၼ်းသေၼွၼ်းၼႆႉ ဢမ်ႇလႆႈသင်ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ႁဝ်းလီဢွၼ်ၵၼ်ၽိုၵ်းလူလိၵ်ႈယဝ်ႉ ၸင်ႇၼွၼ်း။ ဢဝ်ၽူၼ်းသၢင်းႁႅင်းဝႆႉတီႈၵႆသေ ပိၵ်ႉ Do not disturb ယဝ်ႉ လူပပ်ႉလိၵ်ႈၶႃႈ။

ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်လွၵ်းလၢႆးၸတ်းၵၢၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်း ဢူဝ်ႇပႃးမႃး ၸႂ်ႉတိုဝ်းပုၼ်ႈတႃႇႁဵတ်းႁႂ်ႈမၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ထိုင်တီႈလႆႈလီငၢမ်း။ မိူၼ်ၼင်ႇ လွင်ႈလုၵ်ႉၸဝ်ႉ ဢွၵ်ႇဢဵၼ်ႁႅင်း၊ ႁဵတ်းၶပ်ႉမၢႆၼႃႈၵၢၼ်ဢၼ်လူဝ်ႇႁဵတ်း၊ ၸႂ်ႉဢဵၼ်ႁႅင်းတႅပ်းတပ်း သဵၼ်ႈၸႂ် တႃႇၼႃႈၵၢၼ်ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈ။ တႅပ်းတတ်းသဵၼ်ႈၸႂ်ဝႆး တႃႇသၢၵ်ႈသႃႇ ၶၢဝ်းယၢမ်း။ ပၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်းၵူၼ်းၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်း လႄႈ လူလိၵ်ႈယဝ်ႉ ၸင်ႇၼွၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ တူဝ်ၵဝ်ႇၸၢင်ႈဝူၼ်ႉဝႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈသင်လူင်လၢင်ၼႆၼင်ႇၵဝ်ႇ။

တီႈတေႉၸိုင် လွင်ႈဢၼ်ဝႃႈ တေယိပ်းၽူၼ်းၸူဝ်ႈၵႅပ်ႉၵူၺ်း ၵမ်ႉၵေႃႈၼွၼ်းယဝ်ႉ ၼႆၼၼ်ႉ ယၢမ်ႈမိူင်းလႅင်းမႃးလၢႆပွၵ်ႈယဝ်ႉၼႆ တူဝ်ၵဝ်ႇၵူၺ်း ဢၼ်ႁူႉလိူဝ်ပိူၼ်ႈ။

ၵွပ်ႈဢမ်ႇပၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်းၵူၼ်းၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်းလႄႈ တူဝ်ၵဝ်ႇလႆႈၶိုၼ်းပဵၼ်လွင်ႈသုၵ်ႉၸႂ်ၶိုၼ်းႁင်းတူဝ်ၵဝ်ႇၵေႃႈ တေယၢမ်ႈမီးမႃးၼမ်ယဝ်ႉ။

တႃႇတေၵႂႃႇၵၢၼ်ၼိုင်ႈပွၵ်ႈၵူၺ်း ယွၼ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်းတႅပ်းတတ်းဝႃႈ တေဝႆႉၶူဝ်ႁူၼ်သတၢႆႇၸိူင်ႉႁိုဝ်၊ တေၼိုင်ႈသိူဝ်ႈၶူဝ်းသင်ၼႆသေ လႆႈတူၵ်းလိုၼ်းၶၢဝ်းယၢမ်းႁဵတ်းၵၢၼ်မႃး ၼႆၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးတူဝ်ၵဝ်ႇၵူၺ်း ႁူႉလိူဝ်ပိူၼ်ႈ။

ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ လွင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ တူဝ်ၵေႃႉပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈလူင် မိူင်းဢမေႇရိၵၢၼ်ႇၼၼ်ႉ ယင်းဝႆႉၼမ်ႉၼၵ်း ပၵ်းၸႂ်ယူႇ၊ ၵူၼ်းယူဝ်းယူဝ်းၸိူင်ႉႁဝ်း ပေႃးဢမ်ႇသႂ်ႇၸႂ်လႆႈၸိုင် ၸူဝ်ႈပၢၼ်လႄႈ ၼႃႈၵၢၼ်ၼၼ်ႉ ၶေးတေဢမ်ႇၸၢင်ႈၽဵင်ႇၶိုင်ႈလႆႈသေပွၵ်ႈ။

ၼႂ်းၸိူဝ်းၼႆႉ တူဝ်ၵဝ်ႇႁဵတ်းလႆႈ ဢၼ်လႂ်ၽွင်ႈ၊ ဢၼ်လႂ်ဢမ်ႇပႆႇႁဵတ်းလႆႈ၊ ယွၼ်ႉသင်တေၵႂႃႇ

ၸိူဝ်းၼႆႉ တႅမ်ႈၼႄတၢင်းႁၼ်သုၼ်ႇတူဝ်ဝႆႉ တီႈ comment ၼႆႉလႆႈယူႇၶႃႈ။

Mawn Khur

THE DAI STANDARD

ဢိင်ဢဝ်မႃးတီႈ @Dai book

ငိၼ်းၸူမ်းၶွပ်ႈၸႂ်ထိုင် ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈတေႉဢေႃႈ

တီႈပိၼ်ႇတႅမ်ႈၼေပၼ်ႁႂ်ႈ ႁဝ်းၶႃႈလႆႈႁဵၼ်းႁူႉ။

#သိုပ်ႇပိုၼ်ၽႄပိုၼ်ႉႁူႉတႆး – Bunhudai