ပိုၼ်းၵႅပ်ႈ မႁႃႇသမယသုတ်ႈ (ဝၼ်းလိူၼ်ၸဵတ်းမူၼ်း)
မိူဝ်ႈပၢၼ်ၽြႃးၵေႃးတမၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၼႃး မိူင်းၵပိလဝၢတ်ႈလႄႈ မိူင်းၵေႃးလိယ ႁိမ်ၼမ်ႉၼႃးၵၼ်သေ တႄႇၽိတ်းၵၼ်။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်လိူၼ်ၸဵတ်း၊ ၽူၼ်ၵေႃႈဢမ်ႇမႃး ၼမ်ႉၼႃးၵေႃႈႁႅင်ႈလႄႈ ၽႂ်ၵေႃႈ ၶႂ်ႈဢဝ် ၼမ်ႉရေႃးႁၼီႇ ဢၼ်ပဵၼ်လႅၼ်လိၼ်သွင်မိူင်းၼၼ်ႉ သႂ်ႇၼႂ်းၼႃးၽႂ်ယူႇ။ ႁဵတ်းၼၼ် ၽွင်းၽၢႆႇၼိုင်ႈ တဵင်ၽၢႆ ဢၢင်ႈဢဝ်သႂ်ႇၼမ်ႉၼႃးၼၼ်ႉ ၽၢႆႇၼိုင်ႈ သမ်ႉၶႅၼ်၊ သမ်ႉဝႃႈ မႄႈၼမ်ႉရေႃးႁိၼီႇၼႆႉ ႁဝ်းၵေႃႈထိူၵ်ႈလႆႈၼႆသေ ၽႄၼမ်ႉဢမ်ႇၽဵင်ႇၵၼ်လႄႈ ၵူၼ်းႁဵတ်းၼႃးၶဝ် ၸူးၽိတ်း မင်ၵၼ် မေႃးၵၼ်။
ပေႃးၽိတ်းၵၼ်ၵေႃႈ လိူၵ်ႈဢဝ် ၶေႃႈၵႂၢမ်းၸူၵ်ႉၸႂ်လႃၵၼ်ၵူႈလွင်ႈ။ လႃႇထိုင်ၸဝ်ႈထိုင်ၸွမ်။ ၸိူဝ်းဢၼ်တေႃႉၵႂၢမ်း ၵႂႃႇၶႆႈထိုင်တီႈၸဝ်ႈၽႂ်ၸဝ်ႈမၼ်းၵေႃႈ ၶိုၼ်းၵႂႃႇမႄႇၶႂၢၵ်ႈလိူဝ်ၵဝ်ႇ။
ၸိူဝ်းဢၼ်ပဵၼ်ၸႂ်ၽၢႆႇမိူင်းၵပိလၼၼ်ႉ ၵႂႃႇလၢတ်ႈၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းၶဝ်ၸိုင် “ၵူၼ်းမိူင်းၵေႃးလိယၶဝ် လၢတ်ႈဝႃႈ သူၸဝ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ၶိူဝ်းမႃၼႆၶႃႈဝႃႇ ၶိုၼ်းဢဝ် ၼွင်ႉယိင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၶိုၼ်းသေ ပဵၼ်မႃး ၶိူဝ်းၵပိလၼႆဢေႃႈ” ၼႆယဝ်ႉ။ (တီႈတႄႉမၼ်း ဢၼ်ၶိူဝ်းၵပိလၶဝ် ဢၼ်ပဵၼ်ၶိူဝ်းၼေႃႇလွင်းၸဝ်ႈသီႇထၢတ်ႈၶဝ်ၼႆႉ ၶဝ်လႆႈၶိုၼ်းဢဝ်ၼွင်ႉယိင်းဢွၵ်ႇဢွၵ်ႇၶဝ် ႁဵတ်းမေးၶဝ်တႄႉယူႇ၊ ယွၼ်ႉသင်လႄႈ ၶဝ်ဢဝ်ၼႆၸိုင် ၵူဝ်ၶိူဝ်းၶဝ် ၵွႃႇလေႃးလိူတ်ႈတၢင်ႇၶိူဝ်းလႄႈ ၶိုၼ်းၶၢမ်ႇဢဝ် ၼွင်ႉယိင်းၶဝ်သေ တႄႇတင်ႈပဵၼ်မႃး ၶိူဝ်းသႃႇၵီႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ)
ၽိူဝ်ႇဝႃႈ လႆႈငိၼ်းၼင်ႇၼၼ် ၶိူဝ်းၶုၼ်မိူင်းၵပိလၶဝ် လိူတ်ႇမႆႈသေ လၢတ်ႈဝႃႈ “ၶိူဝ်းၵေႃးလိယၼႆႉ ပဵၼ်ၶိူဝ်းၵူၼ်းတုတ်ႈလူင် တေႁူႉၼမ်ႉမၼ်းယူႇၼႆ ဢၢၼ်းတေ ၽဵဝ်ႈမူၺ်ႈပႅတ်ႈၶိူဝ်းၵေႃးလိယၼႆသေ ၶွတ်ႇႁႅင်းသိုၵ်းမႃး ႁိမ်းၽင်ႇၼမ်ႉရေႃးႁိၼီႇယဝ်ႉ။
ၸိူဝ်းဢၼ်မိူဝ်းသမ်ႉ မိူဝ်းသႂ်ႇၼမ်ႉၶိင်ပၼ် တမ်ႈတီႈ ၶုၼ်မိူင်းၵေႃးလိယသမ်ႉမိူဝ်းလၢတ်ႈဝႃႈ “ၵပိလၶဝ်လၢတ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈၶုၼ်ၵေႃးလိယၶဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၶိူဝ်းၵူၼ်းတုတ်ႈၼႆၶႃႈဝႃႇ” ၼႆယဝ်ႉ။ (ၼႆႉၵေႃႈၸႂ်ႈယူႇ၊ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းမိူင်းပႃႇရႃႇၼသီႇ ပဵၼ်တုတ်ႈသေ ၸုၼ်ႉႁၢင်ႈႁေႃ ပၢႆႈမႃးယူႇၼႂ်းထိူၼ်ႇ၊ မႃးၵိၼ်မၢၵ်ႇမႆႉမၢၵ်ႇတွၵ်ႇ ႁၢၵ်ႈမႆႉႁူဝ်တွၵ်ႇသေ ၶိုၼ်းဢဝ်တုတ်ႈမၼ်းႁၢႆၵႂႃႇ၊ ၽွင်းၼၼ်ႉ ပီႈၼၢင်းလူင် ၶိူဝ်းၶုၼ်ၵပိလၶဝ်ၵေႃႈ သမ်ႉပဵၼ်တုတ်ႇလႄႈ ပိူၼ်ႈဢဝ်မၼ်းမႃး ပွႆႇပႅတ်ႈၼႂ်းထိူၼ်ႇ၊ ၸူးမႃးႁူပ်ႉၺႃး ၶုၼ်ၵဝ်ႇပႃႇရၼသီႇ ၸူးယူတ်းယႃၵၼ်ႁၢႆၶႅၼ်းသေ တႄႇၼႃႈႁိူၼ်းလူၺ်ႈၵၼ် မီးလုၵ်ႈလၢင်းမႃး ၸင်ႇပဵၼ်မႃး ၶိူဝ်းၵေႃးလိယ)
ပေႃးဝႃႈ ၶုၼ်ၵေႃးလိယၶဝ် လႆႈငိၼ်းၵႂၢမ်းၼင်ႇၼၼ် လိူတ်ႇမႆႈ မေႃးႁသုမ်ႇသေ ၶွတ်ႇသိုၵ်းဢၢၼ်းၵႂႃႇ တိုၵ်းၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉပႅတ်ႈ ၶိူဝ်းၵပိလဝၢတ်ႈယဝ်ႉ။ သိုၵ်းသွင်မိူင်း ႁွတ်ႈထိုင်မႃးၽင်ႇၼမ်ႉရေႃးႁိၼီႇသေ ဢၢၼ်းတေ ၽၼ်းတိုၵ်းၵၼ် တေႃႇပေႃးတၢႆလႄႈ ၶႃတင်းသွင်မိူင်း သမ်ႉပဵၼ် ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼင်ႇၵၼ်။ ယွၼ်ႉၵူဝ် ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူႉလႅဝ်ၽႅဝ်မူၺ်ႉလႄႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးၸင်ႇမိၼ်သၢၼ်ႇမႃး မီးၼိူဝ်ၵၢင်ႁၢဝ် ၵၢင်ၼမ်ႉရေႃးႁိၼီႇသေ ႁၢမ်ႈတၢပ်ႈ သိုၵ်းသွင်ၸုမ်း ယႃႇပေတိုၵ်းၽၼ်းၵၼ်ၼႆယဝ်ႉ။ လၢတ်ႈၼႄပႃးဝႃႈ ၽဝၵူၼ်းၼႆႉလႆႈယၢပ်ႇ၊ ၼမ်ႉလႄႈၵူၼ်းၼႆႉ ၵူၼ်းၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇသေၼမ်ႉ၊ ယွၼ်ႉၼမ်ႉဢၼ်ဢမ်ႇမီးၵႃႈၶၼ်သေ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းႁဝ်းၼင်ႇၵၼ် တေၽၼ်းၵၼ်တိုၵ်းၵၼ်တၢႆၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၵိုင်ႇ ၼႆသေ ဢဝ်ပိုၼ်းၸၢတ်ႈၵွၼ်ႇဝၼ်းလင်ၶႆႈၼႄၵႂႃႇ တင်းၼမ်ၼင်ႇၼႆ …
(1) ပေႃးဢမ်ႇထုၵ်ႇၵၼ် လႆႈလူႉတင်းသွင်ၽၢႆႇၼႆၼၼ်ႉ ႁေႃးၼႄ ၸၢတ်ႈၽၼ်ႇတၼၸႃႇတၵ လွင်ႈမီလႄႈၽီမႆႉသေႃႉ။
မီမႃးၼွၼ်းတႂ်ႈတူၼ်ႈမႆႉသေႃႉ၊ ယွၼ်ႉလူမ်းပဝ်ႇလႄႈ ၵိင်ႇမႆႉႁႅင်ႈ ႁူင်ႈတူၵ်းသႂ်ႇ ၵွၵ်းႁူဝ်မီ၊ မီၸဵပ်းလႄႈ ထၢင်ႇၽိတ်းဝႃႈ ပဵၼ်ၽီပႂ်ႉတူၼ်ႈမႆႉ ႁဵတ်းတီႈမၼ်း။ မၼ်းမၢႆၸႂ် ၶႂ်ႈႁႂ်ႈ မႆႉသေႃႉလူႉလႅဝ်၊ လႆႈႁၼ် ၵူၼ်းမႃးႁႃၽၼ်းမႆႉ၊ မီၵႂႃႇလၢတ်ႈဝႃႈ မႆႉသေႃႉၼႆႉ ဢဝ်ႁဵတ်းလေႃႉ လီသေပိူၼ်ႈၼႆလႄႈ ၵူၼ်းၽၼ်းၽိုၼ်း ၵႂႃႇပွမ်ႈပႅတ်ႈ မႆႉသေႃႉသေ ၽီပႂ်ႉတူၼ်ႈမႆႉသေႃႉ ဢမ်ႇမီးတီႈယူႇပႅတ်ႈ၊ ၽီမႆႉသေႃႉၵေႃႈ ၶိုၼ်းၸႂ်ၼႂ်းတေႃႇမီသေ ၶိုင်ၵျၢမ်ႇ ႁႂ်ႈမီလူႉ၊ ၸင်ႇၽၢၼ်ႇႁဵတ်း ၵူၼ်းသေ မႃးမွၵ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ တႃႇတေမတ်ႉႁူဝ်လေႃႉ ႁႂ်ႈမၼ်ႈၵိုမ်းသေပိူၼ်ႈၼၼ်ႉ ပေႃးဢဝ်ၸိူၵ်ႈၼင်မီမတ်ႉၸိုင် မၼ်ႈၵိုမ်းသေပိူၼ်ႈၼႆလႄႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းမႃးၽၼ်းမႆႉသေႃႉ ဢၼ်တေမိူဝ်းႁဵတ်းလေႃႉၼၼ်ႉ ယိုဝ်းတၢႆမီပႅတ်ႈသေ မီၵေႃႈတၢႆ ၽီမႆႉသေႃႉၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးတီႈယူႇတၼ်းသဝ်း ႁဵတ်းၼႆ ယွၼ်ႉၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵၼ်လူႉလႄႈ လႆႈလူႉ တင်းသွင်ၽၢႆႇ။
(2). သိုပ်ႇၼၼ်ႉ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၶိုၼ်းႁေႃးၼႄ ၸၢတ်ႈၻုၻုၽၸၢတ်ႈ လွင်ႈယုမ်ႇၵႂၢမ်းပၢင်တၢႆး ဢၼ်ဢမ်ႇႁူႉသီႇႁူႉႁႃႈ
ပၢင်တၢႆးတူဝ်ၼိုင်ႈ ၼွၼ်းလပ်းတႂ်ႈတူၼ်ႈမႆႉမၢၵ်ႇပိၼ်း၊ မၢၵ်ႇပိၼ်းႁူင်ႈသႂ်ႇၼိူဝ်လိၼ်၊ မၼ်းငိၼ်းသဵင်ၼၼ်ႉသေ ထၢင်ႇဝႃႈ ၼင်လိၼ်မိူင်းၵူၼ်ႇပင်းၼႆ လုၵ်ႉလႅၼ်ႈပၢႆႈ၊ ႁွင်ႉပၢဝ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ ၼင်လိၼ်မိူင်းၵူၼ်ႇယဝ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ် လႅၼ်ႈပၢႆႈလႄႈ ၼႆသေ တူဝ်ထိူၼ်ႇတင်းသဵင်ႈ ဢွၼ်ၵၼ် ထၢင်ႇတႄႉ၊ ဢွၼ်ၵၼ်လႅၼ်ႈၸွမ်းၵၼ် ပဵၼ်ၽုင်ပဵၼ်ၵႄ ႁၵ်းႁၵ်းၵႅင်ႉၵႅင်ႉတၢႆတၢႆမၢတ်ႇမၢတ်ႇ၊ ထိုင်တီႈ ၵမ်းလိုၼ်း ၼေႃႇလွင်းၸဝ်ႈ ၶုၼ်သၢင်ႇသီႇ ႁွင်ႉႁိုတ်း ႁႂ်ႈၵိုတ်း သပ်းလႅင်းၼႄလွင်ႈတၢင်းလႄႈ သတ်ႉတဝႃႇတင်းသဵင်ႈ ၸင်ႇလႆႈႁူႉတီႈပွင်ႇမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈ ဢမ်ႇလႅၼ်ႈထႅင်ႈ။
(3). မုၼ်ၶမ်းၽြႃး သိုပ်ႇႁေႃးၼႄထႅင်ႈ ၸၢတ်ႈလတုၵိၵ လွင်ႈၼူၵ်ႉမၢၵ်ႇၶိူဝ်မၢၵ်ႇႁႅင်ႈပႄႉႁုင်ႉၼၼ်ႉသေ သင်ႇသွၼ်ဝႃႈ ဢမ်ႇလီထၢင်ႇလဵၵ်ႉ ၽူႈၶဵၼ်ၼၼ်ႉယူႇ၊
လွင်ႈတၢင်းမၼ်း ၼူၵ်ႉမၢၵ်ႇၶိူဝ်မၢၵ်ႇႁႅင်ႈ ဢမ်ႇထွမ်ႇၵႂၢမ်းဢူႇမႄႈမၼ်းသေ မိၼ်ၵႂႃႇပူၼ်ႉၶွပ်ႇပူၼ်ႉလႅၼ်လႄႈ ၸူးၺႃး ႁုင်ႉသႅဝ်ႈဢဝ်ၵႂႃႇ၊ ၽွင်းမိူဝ်ႈ မၼ်းၽႅဝ်ၵႂႃႇၼႂ်းမိုဝ်းႁုင်ႉၼၼ်ႉ မၼ်းၼႅင်သေ ႁွင်ႉဝႃႈ ယွၼ်ႉၵဝ် ဢမ်ႇထွမ်ႇၵႂၢမ်းပေႃႈမႄႈၵဝ်သင်ႇဝႆႉဝႃႈ ယႃႇပေၽၢတ်ႇပူၼ်ႉ ဢွင်ႈတီႈႁဝ်းယူႇ ၸွမ်းၽၢၼ်ႈထႆၼႂ်းၼႃး၊ ယွၼ်ႉၵဝ်ပူၼ်ႉမႃးဢႅဝ်ႇၸွမ်းတီႈၵႆယၢၼ်ၵႃးလႄႈ လႆႈၺႃးႁုင်ႉၺွပ်းသႅဝ်ႈၵဝ်၊ သင်ၵဝ်ယူႇဝႆႉ တီႈယူႇၵဝ်ၼၼ်ႉၸိုင် တေဢမ်ႇလႆႈပဵၼ်ၼႆ၊ ႁုင်ႉၵေႃႈ ႁိုဝ်သႅဝ်ႈလႆႈၵဝ်ၼႆ ပွင်ႉၶၢင်းၼင်ႇၼႆ၊ ႁုင်ႉၸင်ႇဝႃႈ တီႈယူႇမီးပဵၼ်တီႈလႂ်၊ ပဵၼ်ၼႂ်းၼႃး တီႈဢၼ်မီး ၽၢၼ်ႈထႆၸိူဝ်းၼၼ်ႉ၊ ပေႃးပဵၼ်တီႈၼၼ်ႈတႄႉ မႂ်ႈႁုင်ႉ တေဢမ်ႇၺွပ်းလႆႈၵဝ် ၼႆယဝ်ႉ။ ႁုင်ႉၵေႃႈ ထၢင်ႇလဵၵ်ႉ ၼူၵ်ႉမၢၵ်ႇႁႅင်ႈသေ ၶိုၼ်းၵႂႃႇပွႆႇတီႈၼႂ်းၼႃးယဝ်ႉ၊ ၼူၵ်ႉမၢၵ်ႇႁႅင်ႈ မိၼ်ၵွႃႇၵႆၵႆသေ ႁွင်ႉၶဵင်ႇတ ႁုင်ႉ ပေႃးႁုင်ႉမႃးသႅဝ်ႈမၼ်း မၼ်းၵျွၵ်းၶဝ်ႈၵႂႃႇ ၼႂ်းၵႄႈၵွၼ်ႈလိၼ်၊ ႁုင်ႉလမ်းတိၺွပ်းၵမ်းလႂ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈလႄႈ ၸႂ်လမ်လိူဝ်မႃး၊ သႂ်ႇႁႅင်းသေ လမ်းၽၢပ်ႈ လမ်းတိ၊ ၵမ်းလိုၼ်း ႁုင်ႉထၢင်ႇဝႃႈ ၵွၼ်ႈလိၼ်ၼႂ်းၼႃး ပဵၼ်ဢၼ်ယၢႆႈလႄႈ ၶုၼ်ႇၽၢပ်ႈသႂ်ႇ ႁႅင်းႁႅင်း၊ ၼူၵ်ႉမၢၵ်ႇႁႅင်ႈ ၵႂႃႇဢႅပ်ႈဝႆႉ တီႈႁိမ်းလိၼ်ၵွၼ်ႈၵႅၼ်ႇမိူၼ်ႁိၼ်လႄႈ ႁုင်ႉဢဝ်ဢူၵ်းမၼ်း ၽႃႇသွင်ႉသႂ်ႇ ၵွၼ်ႈလိၼ်ၵႅၼ်ႇသေ တၢႆပႅတ်ႈ။
(4) လိူဝ်သေၼၼ်ႉ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးႁေႃးၼႄဝႃႈ ပေႃးၽွမ်ႉၵၼ်ၸိုင် လွတ်ႈၽေးၶဵၼ်၊ ပေႃးဢမ်ႇၽွမ်ႉၵၼ်ၸိုင် လႆႈထူပ်းၶဵၼ်ၼႆသေ ႁေႃးၼႄၵႂႃႇ ၸၢတ်ႈသမေႃၻမႃႇၼ ၶိူဝ်းၽုင်ၼူၵ်ႉၶုမ်ႈၶဝ်ယဝ်ႉ။
ၸၢတ်ႈၼၼ်ႉ ၼေႃႇလွင်းၽြႃးလႄႈ ၼေႃႇလွင်းတေႇဝတၢတ်ႈ ပဵၼ်ၼုၵ်ႉၶုမ်ႈသေ ၶႃမီးလုၵ်ႈၼွင်ႉတပႄး ၵေႃႉႁႃႈပၢၵ်ႇ၊ ၶဝ်ႁဵင်ၼိုင်ႈ ယူႇသဝ်း ႁႃၵိၼ်ၸွမ်းၵၼ်။ ထိုင်ၼင်ႇပွၵ်ႈၼိုင်ႈ ၽွင်းၽုင်ၼူၵ်ႉၶုမ်ႈ တိုၵ်ႉၵိၼ်ၶဝ်ႈပိူၵ်ႇယူႇၼၼ်ႉ ပူႇမူးသိူဝ်း ဢဝ်ၶႄဝၢၼ်ႇသုမ်ႇသႂ်ၶဝ်သေ လႆႈၶမ်ဝႆႉ ၼႂ်းၶႄယူႇယဝ်ႉ။ ၼေႃႇလွင်းၽြႃး ၼူၵ်ႉၶုမ်ႈ ၸင်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ ၽွင်းတူၵ်းၵိၼ်း ႁဝ်းလူဝ်ႇၽွမ်ႉၵၼ် ၵူႈတူဝ်၊ ပိၵ်ႉသမ်ႉ ႁဝ်းတူဝ်လဵၵ်ႉၵေႃႈယႃႇ ပေႃးႁဝ်း ၽွမ်ႉၵၼ် ၽႅတ်းပိၵ်ႇႁဝ်း မိၼ်ႁူမ်ႈၵၼ်ၸိုင် ႁဝ်းတေၸၢင်ႈယုၵ်ႉလႆႈ ၶႄလူင်ၼႆႉသေ ႁဝ်းတေၸၢင်ႈလွတ်ႈၽေးၶဵၼ်ယူႇ၊ တူဝ်လႂ်ၵေႃႈ ယႃႇပေၶူဝ်ႇယႃႇပေၵၢတ်ႈ၊ ႁဵတ်းၼၼ် ၼူၵ်ႉၶုမ်ႈတင်းသဵင်ႈ ဢွၼ်ၵၼ် ၽိတ်းပိၵ်ႇ မိၼ်ႁူမ်ႈၵၼ်လႄႈ ယုၵ်ႉလႆႈ ၶႄ၊ ဢဝ်ၵႂႃႇပူဝ်ႉသႂ်ႇ ၼိူဝ်ယုမ်းသေ လွတ်ႈတၢင်းတၢႆ ယွၼ်ႉ ၽွမ်ႉႁႅင်းၵၼ်ၼၼ်ႉယဝ့်။ ႁဵတ်းၼၼ် လႆႈႁူႉႁၼ် ၸုမ်းၼူၵ်ႉၶုမ်ႈ ၽၢႆႇတေႇတဝၢတ်ႈၶဝ် မီးလွင်ႈတႅၵ်ႇယႅၵ်ႈၵၼ်လႄႈ ၼေႃႇလွင်းၽြႃး ႁူႉႁၼ် ၸၢင်ႈပဵၼ်ၽေးလူၺ်ႈၶဝ် မိူဝ်းၼႃႈၼႆ ၸင်ႇဢွၼ် ၽုင်ၼုၵ်ႉၶုမ်ႈတပႄးမၼ်း 500 ပၢႆႈၵႂႃႇယူႇတၢင်ႇတီႈယဝ်ႉ။ ဢမ်ႇႁိုင် ၽုင်ၼူၵ်ႉၶုမ်ႈ ဢၼ်တေႇဝတၢတ်ႈ ဢွၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းၺႃး မူးသိူဝ်းဢဝ်ၶႄဝၢၼ်ႇသုမ်ႇသႂ်ႇၶဝ်ယဝ်ႉ။ ပွၵ်ႉၼႆ ၶဝ်သူၼ်းၵၼ် ႁႂ်ႈဢွၼ်ၵၼ် ၸိုၼ်ႇမိၼ်ၼႆသေတ ဢမ်ႇၶၢမ်ႇဢွၵ်ႇႁႅင်း ဢမ်ႇၽွမ်ႉၵၼ်လႄႈ လႆႈထုၵ်ႇမူးသိူဝ်း ၺွပ်းမိူဝ်း ပေႃႉတၢႆ ဢဝ်ၶၢႆဢဝ်ၵိၼ်ပႅတ်ႈသဵင်ႈသဵင်ႈယဝ်ႉ။
ၽွမ်ႉၵၼ်လွတ်ႈၽေးၶဵၼ်၊ ယၢႆႈၵၼ် ထူပ်းၽေးၶဵၼ်ၼႆယဝ်ႉ။
(5) လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၽြႃးႁေႃးလၢတ်ႈ ၸၢတ်ႈရုၵ်ၶထမ်ႇမၸႃႇတၵ ၵႂႃႇၼင်ႇၼႆ။ လူမ်းလႅင်ႉလူင်ထွင်းပဝ်ႇမႃးႁႅင်းႁႅင်း၊ ပႃႇထိူၼ်ႇမႆႉ ၸိူဝ်းၸုတုမ်ၵၼ်ဝႆႉ တင်းၼမ်ၼၼ်ႉတႄႉ ၵိူင်းၵႂႃႇၵိူင်းၶိုၼ်း ၸွမ်းၵၼ်သေတ ဢမ်ႇလူမ်ႉဢမ်ႇႁၵ်း၊ တူၼ်ႈမႆႉလူင် တူၼ်ႈၼိုင်ႈ ဢၼ်မီးယူႇဝႆႉ ႁင်းၶေႃတႄႉ ယွၼ်ႉဢမ်ႇမီးဢီႈသင် ႁႄႉၵင်ႈပၼ် ႁိမ်းႁွမ်းမၼ်း ၽၢႆႇတႂ်ႈမၼ်းသေ ၸူးဢဝ်ႁၵ်းလူမ်ႉပႅတ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးလၢတ်ႈဝႃႈ တူၼ်ႈမႆႉဢၼ်ဢမ်ႇမီးၸႂ်ၼၼ်ႉၵေႃႈယႃႇ ပေႃးဢမ်ႇမီး ဢၼ်ဢုမ်ႇလွမ်ႉ ၽွမ်ႉၸွမ်း ႁိမ်းႁွမ်း တၢင်ႇသၼ်ၵွင်းယူႇႁင်းၵူၺ်းၸိုင် ၸၢင်ႈလူမ်ႉၼႆယဝ်ႉ။
(6) ၵမ်းလိုၼ်း ႁေႃးသုတ်ႈတၼ်ႇ ဢၼ်ၸိုဝ်ႈဝႃႈ ဢတ်တၻꧣ်တသုတ်ႈ ႁႂ်ႈၶိုၼ်းမေႃသင်ႇသွၼ်တူဝ်ၸႂ်ၽႂ်မၼ်းသေ လူပ်းလင်တြႃးၵႂႃႇ။
ၶုၼ်တင်းသွင်မိူင်း ဢိၵ်ႇၵူၼ်းမိူင်းတင်းသွင်ၽၢႆႇၵေႃႈ ႁူႉႁၼ် ၵႃႈၶၼ်ၵူၼ်း ယႂ်ႇသေၼမ်ႉ (ၼမ်ႉလိၼ်ႁိၼ်ၽႃ)လႄႈ ဢမ်ႇၶႂ်ႈပၼ်ၵူၼ်းမီးၵႃႈၶၼ် တူၵ်းသုမ်း၊ ၸင်ႇမွတ်ႇႁၢႆပႅတ်ႈၸႂ်တေႃးသၶဝ်လုမ်းလုမ်း၊ လၢၵ်ႈၼၢၵ်ႈဢၼ်ၶဝ်ယိပ်းၵမ်ဝႆႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇဢဝ်တိုၵ်းၽၼ်းၵၼ်သေ မီးၸႂ်ၶိုၼ်းႁၵ်ႉႁွမ်ၵၼ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။
ၶုၼ်တင်းသွင်မိူင်း ၸင်ႇပွင်ႇၸႂ်ဝႃႈ သင်ဝႃႈ ၽြႃးဢမ်ႇမႃးႁေႃးတြႃးပၼ်ႁဝ်းၸိုင် ႁဝ်းၼင်ႇၵၼ် တေတိုၵ်းၽၼ်းၵၼ် လိူတ်ႈတေၼွင်း ၼမ်ႉရေႃးႁၼီႇယဝ်ႉ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၽြႃးမႃးႁေႃးတြႃးငမ်းယဵၼ်ပၼ်လႄႈ ႁဝ်းၸင်ႇဢမ်ႇမီးလွင်ႈလူႉသုမ်းသင် ၼႆသေ ၸင်ႇဢဝ်လုၵ်ႈသိုၵ်းတပႄးၶဝ် ၼိုင်ႈၽၢႆႇ 250 ၵေႃႉ လူႇပၼ် ၽြႃးယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းၶဝ် 500 ၵေႃႉၼၼ်ႉ ၽြႃးဢဝ်ႁဵတ်းပဵၼ် ရႁၢၼ်းသဵင်ႈသဵင်ႈ၊
ဢၼ်ၶဝ်လႆႈမႃးႁဵတ်း ရႁၢၼ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပႃးတူၼ်ႈၸႂ်ၶဝ်လႄႈ ၶဝ်ဢမ်ႇပျေႃႇၼႂ်းသႃႇသၼႃႇ၊ ၵုမ်ႇၵႂႃႇၶုၵ်းၸႂ်လႆႈ လုၵ်ႈလၢင်းၼၢင်းမေးၶဝ်ယူႇၵူၺ်း၊ ၽြႃးႁူႉလွင်ႈၼၼ်ႉလႄႈ ၸင်ႇဢဝ်ၽုင်းတၼ်းၶူဝ်း ဢွၼ်ဢဝ်ၸိူဝ်းၶဝ် ႁႃႈပၢၵ်ႇ ၵႂႃႇတီႈ ထိူၼ်ႇႁိမဝၼ်ႇတႃႇ တီႈၼွင်ၵုၼ်ႇတႃႇလသေ ႁေႃးၼႄၶဝ် ၸၢတ်ႈ(ၶုၼ်ၼူၵ်ႉ) ၵုၼ်ႇတႃႇလလႄႈ ၸိူဝ်းၶဝ် ႁႃႈပၢၵ်ႇ လႆႈတြႃးပဵၼ်သေႃးတႃႇပၢၼ်ႇၵႂႃႇ။
ဝၢႆးၼၼ်ႉ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ဢဝ်ၽုင်းတၼ်းၶူဝ်း ၶိုၼ်းဢွၼ်ၶဝ်မႃး တမ်ႈတီႈ ထိူၼ်ႇမႁႃႇဝၼ်ႇ မိူင်းၵပိလဝၢတ်ႈ၊ ၸိူဝ်းၶဝ် ရႁၢၼ်းႁႃႈပၢၵ်, ၶိုၼ်းသိုပ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်တြႃးၶဝ်သေ ပဵၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇၵႂႃႇသဵင်ႈ။ ၶဝ်ၸဝ်ႈႁူႉႁၼ်တြႃးထိုင်ယွတ်ႈႁွတ်ႈပၢႆယဝ်ႉလႄႈ ၽႂ်ၽႂ်မၼ်းမၼ်း ဢၢၼ်းတေမႃးမွၵ်ႇၶႆႈတြႃးၶဝ် ၼႄၽြႃးၼႆ ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ် ထိုင်မႃးႁိမ်းၽြႃး မႃးဢုမ်ႇလွမ်ႉၽြႃးဝႆႉယူႇ။ ၶၢဝ်းၼၼ်ႉပဵၼ် ၶၢဝ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ ဝၼ်းလိူၼ်ၸဵတ်းမူၼ်း။
ၶုၼ်ၽီၶုၼ်သၢင် ၶုၼ်ၼၵႃး ၶုၼ်ၵႃႇလူၼ်ႇလႆႈႁၼ် မုၼ်ၶမ်းၽြႃးလႄႈ ရႁၢၼ်းသင်ႇၶႃႇၶဝ် ၶွၼ်ႈလုမ်းတုမ်ၵၼ်ဝၼ်းလိူၼ်ၸဵတ်းမူၼ်းၼင်ႇၼႆ ၸိူဝ်းၽီသၢင်ၶဝ် ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ်မႃးၸူးၽြႃး တီႈထိူၼ်ႇမႁႃႇဝၼ်ႇယဝ်ႉ။ ဝၼ်းလိူၼ်ၸဵတ်းမူၼ်းဝၼ်းၼၼ်ႉ ၽြႃး ဢိၵ်ႇ ရႁၢၼ်းတႃႇမႂ်ႇႁႃႈပၢၵ်ႇ ႁူမ်ႈလူၺ်ႈ ၽီသၢင်ၶဝ်တင်းၼမ် မႃးၶွၼ်ႈၵၼ်ဝႆႉလႄႈ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ၸင်ႇႁေႃးတြႃးမႁႃႇသမယသုတ်ႈ ဢၼ်တူၵ်ႇၸိုဝ်ႈၼၢႆသဵင် ၸိုဝ်ႈၽီၶဝ် ၵူႈမူႇမူႇ ၵူႈၸုမ်းၸုမ်း ၵူႈသႅၼ်းသႅၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၽီသၢင်တင်းၼမ်ၵေႃႈ လႆႈႁူႉႁၼ် တြႃးသတ်ႉၸႃႇၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။
ယွၼ်ႉၼၼ် ဝၼ်းလိူၼ်ၸဵတ်းမူၼ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸင်ႇႁိၵ်ႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ ဝၼ်းမႁႃႇသမယ (ဝၼ်းငမ်းယဵၼ်) ၼႆယူႇယဝ်ႉ။
မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ႁေႃးတြႃးႁဵတ်းႁႂ်ႈၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းမၼ်း ၽွမ်ႉၵၼ်ၵႂႃႇ ၵတ်းယဵၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇၼင်ႇၼၼ်ယဝ်ႉႁေႃး။
ႁဝ်းၸဝ်ႈသုၶမ်းၵေႃႈ ၶိုၼ်းသိုပ်ႇဢဝ်တြႃးၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ႁေႃးပၼ်ပီႈၼွင်ႉၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၼင်ႇၼႆယဝ်ႉႁေႃး။
ႁႂ်ႈလႆးလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၵႂႃႇ ပီယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်သေၵမ်းလူၺ်ႈတ။
ၸဝ်ႈသုၶမ်း တၢင်ႉယၢၼ်း
Bunhudai ပိုၼ်ႉႁူႉတႆး သိုပ်ႇပိုၼ်ၽႄ