ပိုၼ်းၵႅပ်ႈပဵၼ်မႃး ဝၼ်းလိူၼ်သၢမ်မူၼ်း

ပိုၼ်းၵႅပ်ႈပဵၼ်မႃး ဝၼ်းလိူၼ်သၢမ်မူၼ်း

————————————

ဝၼ်းပႃႇတိမွၵ်ႉၶ ၊ ဝၼ်းလူႇတၢၼ်းလူဝ်ၽႆး၊ ၶဝ်ႈယႃႇၶု ၊ ဝၼ်းမၶပူႇၸႃႇ

ပေႃးဢဝ်ၸွမ်းၼင်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵိူဝ်းယမ်ပုတ်ႉထၽႃႇသႃႇဝႃႈၸိုင် လိူၼ်သၢမ်မူၼ်း ၼႆႉ ပဵၼ်ဝၼ်း“ပႃႇတိမွၵ်ႉၶ”၊ ဝၼ်းလူႇတၢၼ်း လူဝ်ၽႆး၊ ဢမ်ႇၼၼ် ပဵၼ်ဝၼ်း မၶပူႇၸႃႇ ၼႆသေ ပဵၼ်ဝၼ်းယႂ်ႇဝၼ်းလူင်ဝၼ်းၼိုင်ႈလႄႈ ပဵၼ်ဝၼ်းလမ်ႇလွင်ႈလူင် တႃႇၸၢဝ်း ၶိူဝ်းၵိူဝ်းယမ် ပုတ်ႉထၽႃႇသႃႇဝၼ်းၼိုင်ႈၼႆၵေႃႈၸႂ်ႈယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈဝႃႈဝၼ်းလိူၼ်သၢမ်မူၼ်း ၼႆႉ မၼ်းမီးလွင်ႈ လၢၵ်ႇလၢႆးဝႆႉယူႇလၢႆလၢႆပိူင်၊ လၢႆလၢႆလွင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၵႃႈဢၼ် လၢၵ်ႇလၢႆးတင်းၼမ်တင်းလၢႆၸိူဝ်းၼၼ်ႉၸမ်ႉ ဢၼ်လႆႈႁၼ်ထၢင်ႇၸႅင်ႈသေပိူၼ်ႈၼၼ်ႉ တေႉ။

1. ပဵၼ်ဝၼ်းဢၼ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈႁေႃးတြႃး ဢေႃးဝႃႇတပႃႇတိမွၵ်ႈ

2. ပဵၼ်ဝၼ်းဢၼ်ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းတႃႇၶဝ်ၸဝ်ႈ ဢမ်ႇလႆႈၽိတ်ႈပၢင်းသင်သေ မႃးႁူမ်ႈၸုတုမ် ၵၼ်တီႈလဵဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉတေႇၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။

ၵူၺ်းၵႃႈ ၼႂ်းၵၢပ်ႈပၢၼ်မႂ်ႇယၢမ်းလဵဝ် ဝၼ်းမိူဝ်ႈ ၼႆႉသမ်ႉ ဢိင်ဢဝ်လွင်ႈတၢင်းၸိူဝ်းၼႆႉသေ ၸိူဝ်းပဵၼ်မိူင်း ၸၢဝ်းပုတ်ႉထၽႃႇသႃႇ မိူင်းၼိုင်ႈ လႄႈ မိူင်းၼိုင်ႈၵေႃႈ တေလႆႈႁၼ် ၶႂ်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်ဝႆႉယူႇဢိတ်းဢွတ်း၊ ႁူမ်ႈဝႃႈပႅၵ်ႇ ပိူင်ႈၵၼ်ၼႆသေတႃႉၵေႃႈ ၶေႃႈယိူင်းဢၢၼ်းလူင်မၼ်းတေႉ ပဵၼ်တႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်လီၵုသူဝ်ႇ မိူၼ်ၵၼ်ၵူၺ်းလႄႈ ဢမ်ႇလႆႈဝႃႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်ႁႅင်းၼင်ႇၵဝ်ႇ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ် လၢႆးႁဵတ်းလၢႆးသၢင်ႈၵေႃႈ တေႁၼ်ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်ဝႆႉယူႇၵမ်ႈၽွင်ႈ။

ပႃႇတိမွၵ်ႉၶ ၼႆႉ တေမီးယူႇ (2) ပိူင်၊ ဢေႃးဝႃႇတ ပႃႇတိမွၵ်ႉၶ လႄႈ ဢႃႇၼႃႇပႃႇ တိမွၵ်ႉၶၼႆ ပဵၼ်ဝႆႉသွင်ပိူင်ယဝ်ႉ။ ဢေႃးဝႃႇတပႃႇတိမွၵ်ႉၶၼႆႉ ပဵၼ်ပႃႇတိမွၵ်ႉၶ ဢၼ် ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်းၵေႃႉ လွတ်ႈႁေႃးၼႄရႁၢၼ်းၶဝ်ၵူၺ်း။ ရႁၢၼ်းၶဝ်ဢမ်ႇဢဝ်ႁေႃးၼႄ ၵၼ်။ ဢႃႇၼႃႇပႃႇတိမွၵ်ႉၶသမ်ႉ ပဵၼ်ဝိၼႆးတြႃး 227 ၶေႃႈ ဢၼ်ရႁၢၼ်းၶဝ် ဢဝ်ႁေႃး ၼႄၵၼ် ၼႂ်းဝၼ်းသိၼ်လူင် လိူၼ်မူၼ်း လိူၼ်လပ်း ၵူႈလိူၼ် ꧦၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ဢေႃးဝႃႇတပႃႇတိမွၵ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်လွၼ်ႉၵႅၼ် ၶေႃႈသင်ႇသွၼ် ပုတ်ႉထၸဝ်ႈၵူႈသူႇ ꧦ ယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ ၸဝ်ႈၸၢႆးတိတ်ႉထသ ပဵၼ်ၽြႃးယဝ်ႉ သၢဝ်းပီၼၼ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈမၵ်းမၼ်ႈ ဝိၼႆး ၶေႃႈႁၢမ်ႈတၢပ်ႈသင် တႃႇရႁၢၼ်းၶဝ်။ ရႁၢၼ်းတင်းမူတ်းၵူၺ်းဢဝ် ဢေႃးဝႃႇတ ပႃႇ တိမွၵ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်လၵ်းသေၵျၢင်ႉၵမ်မႃးၸွမ်းယူႇယဝ်ႉ။

တီႈပွင်ႇပႃႇတိမွၵ်ႉၶ—

လွင်ႈယိူၼ်ႉၵၼ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ဢၵျၢင်ႉတၢင်းၵမ်ဢၼ်ၶႅမ်ႉသုတ်းၼႆသေ ၼိပ်ႉပၢၼ်ႇသမ်ႉ ပဵၼ်တီႈမျၢတ်ႈတွၼ်းလိူဝ်ပိူၼ်ႈသုတ်းၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၶႃႈႁႅမ်တူဝ်ၸႂ်ပိူၼ်ႈတၢႆ လႄႈ ၼိၵ်ႈ ၸၢၵ်ႈပေႉၵိၼ်ပိူၼ်ႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ “သမၼရႁၢၼ်း”လႆႈၼႆယဝ်ႉ။

တြႃးၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈႁေႃးဝႆႉၸမ်ႉ “ၵၢၼ်ဢမ်ႇလီတင်သဵင်ႈ ႁႂ်ႈငိူင်ႉဝႄႈ၊ ၵၢၼ်လီႁႂ်ႈဢွၼ်ၵၼ် ႁဵတ်း၊ ဝႆႉၸႂ်ႁႂ်ႈၽိူၵ်ႇၸိုၼ်ႈၶၢဝ်သႂ်၊ တေဢမ်ႇလႆႈမၢပ်ႇၼႄးပိူၼ်ႈ၊ ထုၵ်ႇလီမေႃပႂ်ႉပႃးသိၼ် ထမ်း၊ လွင်ႈၵိၼ်လွင်ႈသုင်းၵေႃႈ ႁႂ်ႈႁူႉတီႈၶွပ်ႇတီႈလႅၼ်၊ ႁႂ်ႈမေႃယူႇၸွမ်းတီႈႁူမ်ႈၵျွင်း ၵတ်းယဵၼ်၊ ဝႆႉၸႂ်ၵႅၼ်ႇၶႅင်သေ ၽိုၵ်းၵၢၼ်တြႃးၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၶေႃႈသင်ႇသွၼ်ပုတ်ႉထ ၸဝ်ႈယဝ်ႉ။

တႃႇတေပဵၼ်မႃး ဝၼ်းဢေႃးဝႃႇတပႃႇတိမွၵ်ႉၶၼႆႉ မီးဢင်ႇၵႃႇလၵ်ႉၶၼႃႇယူႇ (4) ပိူင်၊ ၼႂ်းၵႃႈသီႇပိူင် ၼၼ်ႉၸမ်ႉ –

1ႉ ပဵၼ်လိူၼ်သၢမ်မူၼ်း၊

2ႉ ရႁၢၼ်းၶဝ်ၵေႃႈ လႆႈပဵၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇ ယွၼ်ႉၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈႁွင်ႉၶဝ်ဝႃႈ“ဢေးႁိၽိၵ်ႉꩮၢႆ လၢႆ”၊

3ႉ ပဵၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇ ၸိူဝ်းၺၢၼ်ႇပၺ်ႇၺႃႇ ၸႅဝ်ႈလႅတ်းၽၢႆ လႆႈပဵၼ်ဢၽိၺၢၼ်ႇႁူၵ်းပႃး၊ လႆႈတြႃးပတိသမ်ႇၽိတႃႇတဵမ်ထူၼ်ႈ။

4ႉ ရႁၢၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်ႇႁူဝ်ပၢၵ်ႇ ႁူဝ်ႁဵင်မၼ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈမီး ၽီ သၢင် သတ်း ၵူၼ်း ၽႂ်ၵေႃႉလႂ် ၽိတ်ႈပၢင်းၸူး ဢဝ်ၸႂ်သတ်ႉထႃႇၶဝ်ၸဝ်ႈသေ မႃးၸူႉတုမ်ၵၼ်တီႈလဵဝ်ၵၼ်၊ ပေႃးလၵ်ႉၶၼႃႇ (4) ပိူင်ၼႆႉတဵမ်ထူၼ်ႈၵွၼ်ႇ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၸင်ႇႁေႃး ဢေႃးဝႃႇတပႃႇတိ မွၵ်ၶ ၼႆယဝ်ႉ။

ၵူၺ်းၵႃႈဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ဢဝ်ပရိၼိပၢၼ်ႇၵႂႃႇယဝ်ႉလႄႈ ဢၼ်ပဵၼ် ဢေႃးဝႃႇတပႃႇတိမွၵ်ႉၶ ဢမ်ႇဢဝ်လွတ်ႈႁေႃးၼႄၵၼ်ယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းၶဝ် ဢဝ်ဢႃႇၼႃႇ ပႃႇတိမွၵ်ႉၶ 227 ၶေႃႈၼၼ်ႉ မႃးလွတ်ႈႁေႃးၼႄၵၼ် ၼႂ်းသိမ်ႇၵႂႃႇယူႇ ယဝ်ႉ။ ပေႃးထိုင်လိူၼ်သၢမ်မူၼ်း ရႁၢၼ်းသင်ႇၶႃႇၶဝ်ၸဝ်ႈ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၸၢဝ်းပုတ်ႉထေႇရ ဝႃႇတ ဢွၼ်ၵၼ်ၶဝ်ႈသိမ်ႇသေ ထွမ်ႇဢႃႇၼႃႇပႃႇတိမွၵ်ႈၵၼ်ၵူႈတီႈ ꧦ ယူႇယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၵၢၼ်သင်ႇၶႃႇၶဝ်ၸဝ်ႈယဝ်ႉ။

ဝၼ်းလၢၵ်ႇလၢႆးလိူၼ်သၢမ်မူၼ်း

1 ပဵၼ်ဝၼ်းဢၼ် ၸဝ်ႈၺၢၼ်ႇပၺ်ႇၺႃႇယႂ်ႇ သႃႇရိပုတ်ႉတရႃႇ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇ၊

2 ပဵၼ်ဝၼ်းဢၼ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ပၼ်ဢသၢင်ႉဢယႃႇၸဝ်ႈသႃႇရိပုတ်ႉတရႃႇ ႁႂ်ႈပဵၼ် ဢေႇတတၢၵ်ႈ ၽၢႆႇပၺ်ႇၺႃႇယႂ်ႇ၊ ပၼ်ဢသၢင်ႉဢယႃႇၸဝ်ႈမႁႃႇမွၵ်ႉၵလႃႇၼ ၸုမ်ႈဢေႇ တတၢၵ်ႈ ၽၢႆႇၽူင်းတၢၼ်းၶူဝ်းဢူမုၼ်ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ၊

3 ပဵၼ်ဝၼ်းဢၼ် ဢမ်ႇလႆႈၽိတ်ႈပၢင်း၊ ဢမ်ႇမီးၽႂ်ၽိတ်ႈပၢင်းသေ ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းၶဝ် မႃးၸူႉတုမ်ၵၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။

ပုၼ်ႈၵူၼ်းႁိူၼ်းၶဝ်ၸမ်ႉ

ၼႂ်းမိူင်းတႆးတႄႉ ဢွၼ်ၵၼ်ႁဵတ်းပွႆး ၶဝ်ႈယႃႇၶူႉ၊ ပွႆးလူႇလူဝ်ႇ မႃးၸဵမ်ပၢၼ်မိုၼ်ႉ သိုၼ်းၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။ ပဵၼ်ၾိင်ႈဢၼ်လီႁၵ်ႉတႄႉ ꧦ။ ၸၢဝ်းမၢၼ်ႈၶဝ်သမ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်လူႇမွၵ်ႇ ၼမ်ႉ ၽႆးတဵၼ်းၽြႃး 28 သူႇသေ ႁဵတ်းၶဝ်ႈယႃႇၶူႉၶဝ် ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ “ထမိၼ်းၼႄးပွႆး တေႃႇ”ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပီၼွင်ႉထႆးၶဝ်သမ်ႉ တေႇဢဝ်ၶုၼ်ႁေႃၶမ်း ပႃးထိမၢႆသီႇ (1804-68) ၼၼ်ႉမႃး မၵ်းမၼ်ႈဝၼ်းလိူၼ်သၢမ်မူၼ်း ပဵၼ်ဝၼ်းဢိုတ်းၵၢၼ်ငၢၼ်းသေ ႁဵတ်း သၢင်ႈတၢင်းလီၵုသူဝ်ႇ ၶဝ်ႈဝတ်ႉၶဝ်ႈၵျွင်း ၵမ်သိၼ်ၽႂ်မၼ်းယဝ်ႉ။ သမ်ႉထႅင်ႈ ဝၼ်းလိူၼ် သၢမ်မူၼ်းၼႆႉ ယွၼ်ႉဝႃႈမၼ်းတူၵ်းၼႂ်းၼၶၢတ်ႈ ပႃႇၶလိူၼ်တဵမ်လႄႈ ၸင်ႇဝႃႈ ပႃႇၶပူႇ ၸႃႇ ပူႇၸေႃႇၽြႃး ဝၼ်းလိူၼ်သၢမ်မူၼ်း ၼႆယဝ်ႉ။

ပေႃးၶိုၼ်းႁူပ်ႈၶိုၼ်းၸိုင် ဝၼ်းလိူၼ်သၢမ်မူၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဝၼ်း ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈႁေႃး တြႃး ဢေႃးဝႃႇတပႃႇတိမွၵ်ႈၶ၊ ပဵၼ်ဝၼ်း ၸဝ်ႈၽၢႆႇသၢႆႉ ၽၢႆႇၶႂႃႇမိုဝ်း ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ လႆႈၸုမ်ႈဢေႇတတၢၵ်ႈ၊ ပဵၼ်ဝၼ်း ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းၶဝ်ၸုတုမ်ၵၼ်၊ ပဵၼ်ဝၼ်းလူႇတၢၼ်း ၶဝ်ႈယႃႇၶူႉ ၊ ၸုတ်ႇလူဝ်ၽႆး၊ ပဵၼ်ဝၼ်း ၼၶၢတ်ႈ ၵွင်းၵၢင်ႇၵၢင်ႁၢဝ်တဵမ်လီ၊ ပဵၼ်ဝၼ်း မျၢတ်ႈတွၼ်း ပုၼ်ႇတႃႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵိူဝ်းယမ်ပုတ်ႉထၽႃႇသႃႇ တင်းသဵင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

Date: 10/02/2025

#သိုပ်ႇပိုၼ်ၽႄ#ပိုၼ်ႉႁူႉတႆး#ၽူႈႁၵ်ႉလိၵ်ႈလၢႆး#ၶူၼ်ႉႁႃ#လူလိၵ်ႈ#ႁဵၼ်းႁူႉလိၵ်ႈလၢႆးတႆး#ၸွႆႈထႅမ်ၵၼ်#ပိုၼ်း#လိၵ်ႈတႆး#လိူၼ်သၢမ်မူၼ်း

#thankyou#thankyouforyoursupport#writer#Shanworld#Shan234

ငိၼ်းၸူမ်း လႄႈ ဢဝ်ၵုင်ႇမုၼ်ၽူႈႁွမ်တႅမ်ႈ

#လႅင်းႁိုင်းသႂ် တၢင်ႉယၢၼ်း တေႉၶႃႈ